برشی از یک کتاب: چرا در سالهای اخیر درست گفتن و درست نوشتن دشوار شده است؟
متنی که در زیر می آید، در پی پاسخ به پرسش بالاست. داوری اردکانی در این باره معتقد است که گناه بدنویسی، به گردن وضعیت آشفته ناشی از شبه مدرنیته ایرانی است، و نه ندانستن ادبیات و آیین نگارش. من خود در ادارات و دانشگاهها، بارها و بارها شاهد غلط نویسی کسانی بوده ام که از قضا در سطوح بالای تحصیلی اند. البته تعلیل وی از این داستان غمناک، وجهی خاص از ماجراست و نه همه آن. در حقیقت در سالهای اخیر به خلاف دوران نه چندان دور که آموزش متون کهن و فاخر ادبی همچون گلستان سعدی، محور آموزشی مدارس بود؛ آن شیوه و روش به حاشیه رفته و دانش آموزان و دانشجویان ما مشغول مسایل دیگرند. مع ذلک، این متن هم خواندنی و محل تأمل می تواند بود:
آیا توجه کرده اید در سالهای اخیر آموزش درست گفتن و درست نوشتن دشوار شده است؟ در شرایط متعارف درست سخن گفتن و درست نوشتن را می توان آموخت، اما نمی دانم چرا اکنون این کار بسیار دشوار شده است و مخصوصا درست نوشتن را نه امری عادی بلکه یک فضیلت باید به حساب آورد؟ اکنون کمتر نامه اداری و رسمی نوشته می شود که عباراتش رسا باشد و در آن هیچ غلط املایی و انشایی نتوان یافت. این سخن را نویسنده به قصد عیب جویی و ملامت نمی گوید، بلکه به عنوان پرسش کننده می پرسد که چرا و چه شده است که در یک سازمان بزرگ اداری و حتی علمی کمتر کارمندانی پیدا می شوند که سخن مستقیم را به زبان درست و روشن بنویسند؟ اگر گمان کنند که می توان منشیان نامه ها را در یک کلاس ادبیات گرد آورد و به آنها رسم درست نوشتن را آموخت کار را ساده گرفته اند. این منشیان همگی سالها درس ادبیات و دستور زبان خوانده اند و آن خوانده ها به کار نخواهند و نتوانند بست. آفت زبان ما از بیرون نیامده است که از بیرون اصلاح شود و مردمان صورت اصلاح شده آن را به کار برند. ما خود زبانیم. زبان جلوه وجود ماست، پس پریشانی زبان نیز باید در وجود ما سامان و قرار پیدا کند. ... زبان رسمی نیز انعکاس وجود ما در عالم است و ارتباط و نسبت ما با عالم یا گسستگی این ارتباط و نسبت را نشان می دهد. وقتی ارتباط ها گسسته است، همزبانی و همداستانی آسان نیست. (رضا داوری اردکانی؛ درباره غرب؛ انتشارات هرمس؛ 1393؛ ص:238، مقاله گفتگوی تمدنها چیست و چگونه تمدنها گفتگو می کنند؟)
۱۳۹۴/۱۰۲۹
https://telegram.me/hashiesaz/61